رژیم سم‌زدایی چیست؟
این روزها رژیم سم زدایی از هر زمان دیگری محبوب‌تر شده است. ادعای این دست رژیم‌ها این است که با پیروی از آنها، خون شما پاکسازی شده و مواد سمی مضر بدن از بین می‌رود. البته هنوز کاملا مشخص نیست چگونه رژیم‌های سم‌زدا قادر به انجام این کار هستند، دقیقا چه موادی را قرار است از بین ببرند و اینکه اصلا موثر هستند یا خیر. در ادامه می‌خواهیم به بررسی دقیق رژیم‌های سم‌زدایی و تاثیر آنها بر سلامت بدن بپردازیم.
رژیم سم‌زدایی چیست؟
رژیم سم‌زدایی یا سم‌زدا معمولا یک دوره کوتاه مدت رژیمی است که برای از بین بردن مواد سمی بدن طراحی شده است. این رژیم معمولا شامل دوره‌هایی از روزه‌داری به همراه برنامه غذایی محدود به میوه، سبزیجات، آبمیوه و آب است. سم‌زدایی گاهی با استفاده از گیاهان، انواع چای، مکمل‌ها و پاک‌کننده‌های روده نیز صورت می‌گیرد.
رژیم سم‌زدایی ادعا می‌کند که
- به وسیله روزه به اندام‌های بدن استراحت می‌دهد.
- روده را برای از بین بردن مواد سمی تحریک می‌کند.
- سم‌های بدن را از طریق ادرار و تعریق از بین می‌برد.
- گردش خون را بهبود می‌بخشد.
- مواد مغذی سالم را برای بدن تامین می‌کند.
این رژیم‌های غذایی ادعا می‌کنند به بهبود مشکلات مختلف سلامت از جمله چاقی، مشکلات گوارشی، بیماری‌های خودایمنی، التهاب، آلرژی، نفخ و خستگی مزمن کمک می‌کنند. با این حال تحقیقات روی رژیم‌های سم‌زدایی بسیار کم است و همین چند بررسی انگشت‌شمار نیز ناقص است. نکته دیگر آنکه بهترین روش لاغری به صورت آهسته و پیوسته است تا کاهش وزن پایداری را تجربه کنید.
روش‌های زیادی برای انجام رژیم سم‌زدایی از قبیل روزه‌داری مطلق تا تغییرات غذایی ساده وجود دارد. بیشتر رژیم‌های سم‌زدایی حداقل شامل یکی از موارد زیر هستند:
- روزه گرفتن به مدت ۱ تا ۳ روز؛
- نوشیدن آبمیوه و سبزیجات تازه، اسموتی، آب و چای؛
- نوشیدن مایعات خاص مانند آب نمک یا آب لیمو؛
- حذف کردن غذاهایی که مقدار زیادی فلزات سنگین، آلاینده و آلارژن دارند؛
- مصرف مکمل؛
- پرهیز از تمام غذاهای حساسیت‌زا؛
- استفاده از انواع ملین‌ها و پاک‌کننده‌های روده؛
- ورزش کردن به صورت مرتب؛
- حذف کامل الکل، قهوه، سیگار و قندهای تصفیه شده.
انواع رژیم‌های سم‌زدایی
رژیم‌های سم‌زدایی مختلف در شدت و مدت زمان متفاوت هستند:
رژیم سم‌زدایی با چای
در رژیم سم‌زدایی با چای، افراد از ترکیب چندین نوع چای استفاده می‌کنند که ادعا شده همه آنها به دفع سموم بدن کمک می‌کنند. پیشنهاد وسوسه‌انگیزی به نظر می‌رسد اما اثبات علمی برای سم‌زدا بودن چای وجود ندارد.
رژیم سم‌زدایی سه روزه
در این رژیم سه روزه افراد با استفاده از چای و اسموتی بدن را سم‌زدایی می‌کنند. البته به غیر از مایعات از میوه‌ها و سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان نیز طی این سه روز استفاده می‌شود. چنین رژیمی بیشتر به خاطر مقدار زیاد آنتی‌اکسیدان و مواد مغذی به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
رژیم ۵ روزه سم‌زدایی
در رژیم ۵ روزه سم‌زدایی افراد از همان ابتدا قند را حذف می‌کنند و مصرف میوه و سبزیجات را بالا می‌برند. در این رژیم پس از هر وعده، ۷ دقیقه پیاده روی توصیه می‌شود. در روزهای پایانی نیز باید کالری دریافتی را فقط از راه خوردن اسموتی تامین و گوشت را از رژیم لاغری خود حذف کنید.
رژیم سم‌زدایی ۱۰ روزه
رژیم سم‌زدایی ۱۰ روزه ادعا می‌کند که بدن را از حالت استپ وزنی(زمانی استپ وزن رخ می‌دهد که یک ماه پس از وزن‌کشی همچنان وزن شما ثابت بماند و هیچ تغییری نکند)، خارج می‌کند. افرادی که از چنین رژیم‌هایی استفاده می‌کنند در هفته‌های ابتدایی بسیار خوشحالند که وزن‌شان کاهش یافته، اما فراموش کرده‌اند که بیشتر این وزن از دست رفته مربوط به آب بدن و ذخایر کربوهیدرات است.
رژیم سم‌زدایی یک هفته‌ای با اسموتی
در طول یک هفته تنها غذایی که افراد باید بخورند اسموتی است و ادعای این رژیم، سم‌زدایی کامل بدن است. مسلما هر کسی چنین رژیمی را دنبال نمی‌کند؛ بنابراین اگر هوس کردید این کار را انجام دهید حتما ابتدا با پزشک خود صحبت کنید.
غذاهایی که به عنوان سم‌زدا شناخته می‌شوند
- میوه‌ها: میوه‌ها سرشار از آب، آنتی‌اکسیدان، مواد مغذی، فیبر و ویتامین‌های مهم هستند و به همین دلیل ادعا می‌شود بدن را از سموم پاک می‌کنند. علاوه بر این هضم میوه آسان است.
- سبزیجات با رنگ سبز تیره: کلم، اسفناج و دیگر سبزیجات برگ‌دار ارگانیک موجب سم‌زدایی دستگاه گوارش می‌شود.
- لیمو ترش، پرتقال و لیمو: مرکبات سبب پاک شدن بدن از سموم می‌شود و فرآیندهای آنزیمی دستگاه گوارش را تقویت می‌کند. آبِ لیموی ترش به کبد و کلیه در فرآیند سم‌زدایی کمک می‌کند. برای افزایش سم‌زدایی هر روز خود را با یک لیوان آب گرم و لیمو ترش شروع کنید.
- سیر: سیر یکی از بهترین غذاهای سم‌زداست. سیر سبب تحریک کبد به تولید آنزیم‌های سم زدا می‌شود که به پاک کردن دستگاه گوارش کمک می‌کند. می‌توانید سیر را به سادگی در بسیاری از غذاها استفاده کنید.
- جوانه بروکلی: بروکلی سرشار از آنتی‌اکسیدان است که قابلیت تحریک آنزیم‌های سم‌زدا را در سطح سلولی دارد. بروکلی خود به تنهایی نیز مفید است اما جوانه آن خواص زیادی دارد.
- چای سبز: چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان است. ادعا می‌شود چای سبز با محتوای مایع خود سموم را از بدن دفع کند. همچنین چای سبز، آنتی‌اکسیدانی ویژه به نام کاتچین دارد که سبب بهبود فعالیت کبد می‌شود.
- سبزیجات خام: آب سبزیجات و خود آنها به سم‌زدایی بدن کمک می‌کنند. پیاز، هویج، کنگر فرنگی، مارچوبه، بروکلی، گل کلم، کلم بروکلی، سیر، تربچه، چغندر، زردچوبه و پونه کوهی مواد مغذی فوق‌العاده‌ای برای بدن هستند. ترکیب این مواد به کبد کمک می‌کند در طول فرآیند سم‌زدایی سموم را ساده‌تر از بین ببرد. سبزیجات به صورت طبیعی سرشار از گوگرد و گلوتاتیون هستند. کبد به کمک گوگرد، مواد شیمایی مضر را از بین می‌برد.
- دانه‌ها و آجیل‌ها: در رژیم خود بیشتر از آجیل‌ها و دانه‌هایی استفاده کنید که به سادگی هضم می‌شوند. بذر کتان، تخم کدو، بادام، گردو، شاهدانه، کنجد، بذر چیا و دانه آفتابگردان انتخاب‌های مناسبی هستند. در طول سم‌زدایی از مصرف کره بادام زمینی دارای قند اضافه پرهیز کنید.
- روغن‌های دارای امگا ۳: در طول سم‌زدایی از روغن شاهدانه، آووکادو، زیتون یا بذرکتان استفاده کنید تا دیواره‌های روده روان شوند. این کار کمک می‌کند مواد سمی توسط روغن جذب و در ادامه دفع شوند.
رژیم سم‌زدایی چقدر موثر است؟
برخی افراد اعلام کردند در طول این رژیم و بعد از آن تمرکز و انرژی بیشتری دارند. با این حال این بهبود در سلامت ممکن است به دلیل حذف غذاهای فرآوری شده، الکل و دیگر مواد ناسالم از رژیم غذایی باشد. ممکن است ویتامین‌ها و مواد معدنی که قبلا کمبودشان را داشتید، از این رژیم دریافت کنید. از طرف دیگر، برخی افراد نیز گزارش کردند که در طول فرآیند سم‌زدایی به شدت احساس ناخوشایندی داشتند.
تحقیقات علمی کمی به تاثیر رژیم سم‌زدایی بر کاهش وزن پرداخته‌اند. برخی افراد ممکن است به سرعت وزن کم کنند اما این تاثیر بیشتر به دلیل از دست دادن مایعات و ذخایر کربوهیدرات به جای چربی است. معمولا وزن کم‌شده بلافاصله پس از اتمام دوره رژیم بازمی‌گردد.
اگر رژیم سم‌زدایی شامل محدودیت شدید کالری باشد، سبب کاهش وزن و بهبود سلامت متابولیک می‌شود، اما انتظار نداشته باشید به کاهش وزن در طولانی مدت کمک کند. معرفی دستگاه سم زدایی بدن دیجیتالی
عوارض جانبی رژیم سم‌زدایی
محدود شدن شدید کالری
برخی از رژیم‌های سم‌زدا، محدودیت شدید کالری را توصیه می‌کنند. روزه‌داری بلند مدت یا محدود کردن کالری دریافتی سبب احساس خستگی، تحریک پذیری و بوی بد دهان می‌شود. از دیگر عوارض رژیم سم‌زدایی و روزه‌داری طولانی مدت کمبود انرژی، فقر ویتامین و مواد معدنی و همچنین عدم تعادل الکترولیت است. علاوه بر این، روش‌های پاک کردن روده، گاهی در طول سم‌زدایی سبب کم آبی بدن، گرفتگی، نفخ، حالت تهوع و استفراغ می‌شوند.
اووردوز کردن
در برخی از رژیم‌های سم‌زدا خطر اووردوز مکمل‌ها، ملین‌ها، دیورتیک‌ها و حتی آب وجود دارد. در رژیم سم‌زدایی، تنظیم و نظارتی بر برنامه غذایی نیست و بسیاری از غذاها و مکمل‌های سم‌زدا ممکن است اصلا پایه علمی نداشته باشند. در بدترین حالت مقدار مواد تشکیل‌دهنده روی برچسب محصولات سم‌زدا ممکن است اشتباه باشد؛ این موضوع، خطر اووردوز کردن را افزایش می‌دهد.
رژیم سم‌زدا برای چه کسانی خطرناک است؟
برخی افراد بدون تجویز پزشک نباید از رژیم‌های سم‌زدایی و رژیم‌هایی با کالری محدود استفاده کنند. این افراد شامل کودکان، نوجوانان، سالمندان، افراد مبتلا به سوء‌تغذیه، خانم‌های باردار و شیرده، افراد دارای مشکل قند خون مانند دیابتی‌ها و یا کسانی که از اختلال تغذیه رنج می‌برند، می‌شود.
آنچه از مقاله رژیم سم زدایی آموختیم:
رژیم سم زدایی ممکن است وسوسه‌انگیز به نظر برسد و این تصور ایجاد شود که به راحتی موجب کاهش وزن سریع می‌شود. اما غافل از اینکه این نوع رژیم‌ها با محدودیت بالایی که دارند موجب سوتغذیه، کاهش بیش از اندازه کالری و حتی اوردوز می‌شوند. رویکرد بسیار هوشمندانه‌تر این است که سالم‌تر غذا بخورید و سبک زندگی‌تان را بهبود ببخشید تا اینکه به سمت پاکسازی‌های خطرناک بروید.
رایج ترین رژیم های سم زدایی بدن کدامند؟
انواع مختلفی از رژیم سم زدایی برای پاکسازی بدن وجود دارد. همه آنها تقریباً همیشه شامل روزه گرفتن، خوردن غذاهای خاص، اجتناب از مواد مضر و یا مصرف مکمل‌ها هستند. در ادامه به معرفی برترین و محبوب‌ترین رژیم‌های سم زدایی خواهیم پرداخت.
۱. رژیم سم زدایی لیمو
دیتاکس لیمو شامل مصرف فقط یک مخلوط مبتنی بر آب لیمو به مدت ۱ یا ۲ هفته، بدون غذاهای جامد است. هدف این رژیم حذف سموم و پاکسازی بدن است. با این حال، دانشمندان هیچ مدرکی برای حمایت از این ادعاها پیدا نکرده‌اند و رژیم غذایی ممکن است در برخی موارد مضر باشد.
مفهوم سم زدایی از روش‌های پزشکی نشات می‌گیرد که الکل، مواد مخدر یا سایر سموم را از بدن خارج می‌کند. این روش‌ها اغلب از درمان‌های مبتنی بر دارو برای رسیدن به این هدف استفاده می‌کنند. اما خارج از این زمینه پزشکی خاص، مفهوم سم زدایی صرفاً یک گرایش رژیمی بدون پایه علمی است.
حامیان رژیم سم زدایی لیمو معتقدند که این رژیم می‌تواند پوست و هضم را بهبود بخشد و باعث کاهش انرژی و کاهش وزن شود. البته این موارد درباره همه صادق نیستند و این رژیم می‌تواند برای برخی افراد بسیار مضر باشد. اما بیشتر افرادی که از این رژیم سم زدایی استفاده می‌کنند، گزارش داده‌اند که بعد از گذشت مدت زمان مشخص احساس شادابی و انرژی مجدد داشته‌اند.
۲. رژیم سم زدایی سیب
دیتاکس سیب رژیم سم زدایی دیگری است که محبوبیت زیادی دارد و معمولا در آن از سرکه سیب استفاده می‌کنند. یکی از بهترین راه‌ها برای انجام سم زدایی استفاده از سرکه سیب خام و فیلتر نشده است که همچنان حاوی «مادر» است. “مادر” حاوی برخی از آنزیم ها، مواد معدنی و پروبیوتیک‌ها است که ممکن است برای سلامتی مفید باشد. شما می‌توانید دیتاکس سیب را به مدت چند روز تا یک ماه تست کنید و از فواید آن لذت ببرید. فواید این رژیم سم زدایی عبارتند از:
- تنظیم قند خون
- تاثیر بر کلسترول
- کاهش وزن.
۳. رژیم سم زدایی سه روزه
این دیتاکس یک روزه اصلاح شده است که در آن به مدت سه روز فقط مایعات می‌نوشید. معمولاً باید در این مدت آب میوه و سبزیجات مصرف کنید. برخی از برنامه‌های رژیم غذایی ۳ روزه سم زدایی نیز به شما این امکان را می‌دهند که اسموتی‌های سالمی را که از ترکیبی از مواد سم زدا تهیه شده‌اند، مصرف کنید.
اگرچه نسخه سه روزه این رژیم سم زدایی کاملا در مورد آبمیوه است، اما بسته به مدت زمان ماندگاری آن، انواع مختلفی از این رژیم وجود دارد. برخی از آنها تا یک ماه دوام دارند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- روزه گرفتن برای مدت کوتاهی
- مصرف فقط میوه و سبزیجات
- حذف گندم و لبنیات
- مصرف محدود غذاها
- پرهیز از کافئین و الکل.
ایده پشت این رژیم این است که برای سالم ماندن باید به طور دوره‌ای “ضایعات سمی” را از بدن خود پاک کنید. به طور خاص، ممکن است پس از افراط در تعطیلات و مناسبت‌های خاص وسوسه شوید که این سم زدایی را کنید.
طرفداران دیتاکس سه روزه ادعا می‌کنند که این رژیم به کاهش نفخ، التهاب، خستگی و احتباس آب کمک می‌کند. کسانی که این رژیم را انجام می‌دهند اغلب به دلیل مصرف کالری کمتر از حد معمول به مدت سه روز، کاهش وزن سریع را تجربه می‌کنند.
۴. رژیم سم زدایی هفت روزه
در دیتاکس هفت روزه برای کمک به تمیز نگه داشتن روده بزرگ، باید مصرف فیبر را افزایش دهید. همراه با فیبر میوه‌ها و سبزیجات، دو قاشق غذاخوری دانه چیا را در یک لیوان آب بگنجانید تا سموم بدنتان دفع شود. در این رژیم سم زدایی نوشیدن مقدار زیادی آب تصفیه شده را فراموش نکنید (حداقل هشت لیوان در روز). نوشیدن آب فراوان به فرآیند سم زدایی در بدن شما کمک بیشتری می‌کند.
یکی دیگر از عوامل بازدارنده برای سلامتی استرس است، زیرا بدن شما را تحریک می‌کند تا هورمون‌های استرس را ترشح کند. این ایده خوبی است که موقعیت‌های استرس زا زندگی را همراه با بدن خود پاک کنید. یک دفتر خاطرات داشته باشید و نه تنها از آنچه می خورید و می‌نوشید بلکه احساسات خود را نیز یادداشت کنید. در ادامه برای اینکه از رژیم‌های سم زدایی ایده بهتری بگیرید، غذاهای مجاز رژیم هفت روزه را به ترتیب روز مشخص خواهیم کرد.
روز اول دیتاکس هفت روزه
صبح را با نصف لیمو ترش در آب گرم یا چای گیاهی سم زدا شروع کنید. پس از آن پیاده روی سریع، دوچرخه سواری، یوگا و شنا را فراموش نکنید.
-
صبحانه: آب سبزیجات تازه (می‌توانید یکی را از لیست زیر انتخاب کنید)
- هویج/ چغندر/ کرفس/ نعنا/ گشنیز/ جعفری/ علف گندم/ اسفناج/ کلم پیچ
- یک قاشق غذاخوری دانه چیا را به آب میوه خود اضافه کنید تا فیبر اضافی و قدرت آن تقویت شود.
-
ناهار: سبزیجات خام یا کمی بخارپز با انواع سبزیجات فصلی ترجیحا ارگانیک. شما می‌توانید از موارد زیر انتخاب کنید:
- قارچ/ اسفناج/ برگ خردل/ برگ شنبلیله/ چغندر/ کلم بروکلی/ کلم/ فلفل دلمه‌ای/ کدو تنبل/ هویج/ پیاز/ سیر
- شام: برای شام باید از یک خورش سبزیجات استفاده کنید. فراموش نکنید که سیر و پیاز را به خورش خود اضافه کنید. در طول روز می‌توانید به مقدار دلخواه آب و چای گیاهی شیرین نشده بنوشید. حداقل ۸ لیوان آب در روز مصرف کنید. ترکیبی از آجیل و دانه‌هایی مانند گردو، بادام، تخم کدو تنبل، تخمه آفتابگردان، تخم خربزه، دانه چیا و دانه کتان درست کنید. همچنین می‌توانید میوه‌هایی مانند گلابی، سیب، پرتقال، توت فرنگی، هلو، آلو و زردآلو هم بخورید.
روز دوم رژیم سم زدایی هفت روزه
وعده‌های غذایی و فعالیت‌های دیتاکس هفت روزه در روزه‌های مختلف تقریبا یکسان هستند و فقط ممکن است در یک وعده غذایی خاص تفاوت کمی با هم داشته باشند. برای مثال، در روز دوم باید سبزیجات کم پخته را همراه با سالاد کینوا میل نمایید. برای شام هم می‌توانید خورش سبزی همراه با فلفل دلمه‌ای و روغن زیتون بخورید.
روز سوم
صبح را با یک فنجان ماست طبیعی همراه با میوه‌های تازه و خلال بادام و گردو شروع کنید. در صورت تمایل می‌توانید کمی عسل را نیز همراه با صبحانه میل نمایید. فراموش نکنید همراه با هر وعده از دمنوش‌های گیاهی مانند چای سبز استفاده کنید. برای ناهار می‌توانید عدس پلو یا خورشت سبزی بخورید.
روز چهارم دیتاکس هفت روزه
برای صبحانه می‌توانید شیر نارگیل یا شیر موز مصرف نمایید. برای نهار خورش سبزی همراه با یک کاسه کینوا میل نمایید. شام را هم می‌توانید طبق برنامه قبل ادامه دهید.
روزهای بعدی این رژیم با یکدیگر تفاوتی ندارند و شما می‌توانید وعده‌ها را به طور متناوب بخورید تا از تکراری شدن غذا جلوگیری کنید.
۵. رژیم سم زدایی ۲۱ روزه
رژیم سم زدایی نیز مانند بسیاری از رژیم‌ها دریافت کالری را محدود می‌کند و طبیعتا مانند آنها باعث کاهش وزن می‌شود. اما برای لذت بردن از نتایج طولانی مدت، باید یک برنامه پایدار داشته باشید. دیتاکس ۲۱ روزه یکی از آن مواردی است که می‌تواند فواید سلامتی طولانی مدتی برای شما داشته باشد.
بدن شما به طور طبیعی برای سم زدایی هر روز مجهز شده است. کبد و کلیه‌های شما مسئول تجزیه مواد زائد در بدن شما به طور طبیعی هستند. بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که به آنها اجازه دهید، تا با تلاش برای رفع نیازهای تغذیه‌ای خود، بهترین عملکرد را داشته باشند.
رژیم ۲۱ روزه سم زدایی، غذاهای خاصی را که حاوی مواد نگهدارنده و مواد شیمیایی بالایی هستند حذف می‌کند، در حالی که غذاهای سالمی را اضافه می‌کند که توانایی پاکسازی کبد را افزایش می‌دهند و سرعت متابولیسم را افزایش می‌دهند. در واقع می‌توان گفت این دیتاکس، یک رژیم سم زدایی کبد است.
